بررسی تأثیر آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بر وضعیت خوددرمانی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه

زمینه و هدف: خوددرمانی اقدام به درمان بدون داشتن اطلاعات کافی در زمینه علائم و بیماری هاست و رفتاری است که طی آن شخص سعی می کند بدون کمک و نظر افراد حرفه ای بیماری خود را برطرف نماید. در این میان توجه به جمعیت دانش آموزان دبیرستان به دلیل واقع شدن در دوران حساس زندگی از اهمیت مضاعفی برخوردار است. هدف از این مطالعه تعیین تأثیر آموزش بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی در خوددرمانی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان منوجان در استان کرمان بوده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی شاهددار تصادفی بر روی 250 نفر از دانش آموزان پسر دبیرستان های شهرستان منوجان در سال 1390 بود. از طریق نمونه گیری دومرحله ای، دانش آموزان به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند (هر گروه 125 نفر). روش گردآوری داده ها، پرسشنامه تنظیم شده بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی و چک لیست عملکرد دانش آموزان در خصوص مصرف خودسرانه داروها بود. قبل و پس از انجام مداخله آموزشی، پرسشنامه برای هر دو گروه تکمیل شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های کای-اسکوئر، تی مستقل و زوجی و با استفاده از نرم افزار spss18 استفاده شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن گروه آزمون و شاهد به ترتیب 6/1± 96/16 و 2/1± 93/15 بود. در سازه های آگاهی و منافع درک شده در دو گروه مورد و شاهد قبل و بعد از مداخله تفاوت آماری معنادار دیده نشد ولی در سازه های حساسیت، شدت و موانع درک شده قبل و بعد از مداخله آموزشی تفاوت معنی داری به دست آمد. عملکرد دانش آموزان نیز در زمینه خوددرمانی کاهش پیداکرده بود. نتیجه گیری: با افزایش آگاهی، حساسیت، شدت و منافع درک شده و کاهش موانع درک شده دانش آموزان جهت مصرف خودسرانه داروها، عملکرد در زمینه خوددرمانی کمتر شده است؛ که تأثیر و کارایی الگوی اعتقاد بهداشتی را در دانش آموزان در زمینه مصرف خودسرانه دارو نشان می دهند. پیشنهاد می شود بیشتر بر اهمیت لزوم آموزش و ارتقای سطح دانش در زمینه مصرف داروها تأکید شود. در ضمن زمینه های فرهنگی، خانوادگی و عوامل مؤثر بر تغییر نگرش و آگاهی بررسی شوند تا درنهایت به عملکرد صحیح دست یافت.